Warszawskie Getto w książkach

Książki dla dzieci i młodzieży o Getcie Warszawkim i Zagładzie:

Getto Warszawskie

- Mirabelka, Cezary Harasimowicz - Mirabelka rosła naprawdę, zupełnie niedawno została znów posadzona na znak pamięci w tym samym miejscu i... zniszczona przez wandali. Mirabelka to opowieść o życiu, jakie toczyło się w jej cieniu, na warszawskich Nalewkach.

- Wszystkie moje mamy, Renata Piątkowska - książka z serii "Wojny dorosłych - historie dzieci". Mały chłopiec zostaje wyprowadzony za rękę z warszawskiego getta i wędruje... od mamy do mamy, kobiet, które uratowały mu życie.

- XY, Joanna Rudniańska - dwie identyczne dziewczynki, dwie historie. Trafiają do dwóch różnych domów w różnych dzielnicach Warszawy. Przez pierwsze lata życie sióstr przebiega podobnie i pogodnie, aż następuje rok '39. Życiorysy rozdzielają się, w zależności od pochodzenia. Ważna lektura dla dzieci od 10 roku życia. Dla starszych - Kotka Brygidy.

- Pamiętnik Blumki, Iwona Chmielewska - w pewnym domu dziecka mieszkała Blumka i wiele innych dzieci a wraz z nimi pani Stefa i Janusz Korczak. Pamiętnik urywa się w dniu likwidacji domu dziecka. Napisany z myślą o nawet bardzo młodych czytelnikach.

Zagłada

- Tajemnica Floriana, Chawa Nissimov - dla starszych dzieci. Zagłada oczami chrześcijańskiego dziecka, którego bliscy ukrywają pięcioletnią żydówkę Ewę.

- Bezsenność Jutki, Dorota Cembrzyńska-Nogala - książka z cyklu "Wojny dorosłych - historie dzieci", dziejąca się w getcie łódzkim. Dla dzieci 10+.

- Bombka Babci Zilbersztajn, Katarzyna Ryrych - Ninka przenosi się w czasie by spotkać małą, wystraszoną, ukrywającą się dziewczynkę. Historia jednej osoby i jednej kamienicy przełożona na język dziecka, ale bez słodyczy i prostych rozwiązań.

- Rutka, Joanna Fabicka - mimo "lekkiej" okładki to książka dla młodszych i starszych nastolatków (12+). I tu współczesna dziewczynka poznaje dziewczynkę z przeszłości - Rutkę, której rodzice odjechali ze stacji Radegast i od tej pory Rutka jest sama w łódzkim getcie.

- Córeczki cioci Loli, Tirza Dvir - jedna dziewczynka czy kilka? Imię żydowskie, polskie, hebrajskie - między 4 a 12 rokiem życia mała dziewczynka z Tarnobrzegu przyjmuje różne imiona, różne historie i stara się odwrócić swój los.

- Gdyby gwiazdy mogły mówić, Batszewa Dagan - książka o getcie i Zagładzie dla dzieci. Opracowana jako pomoc dla nauczycieli i rodziców, wraz z kartami pracy i pomocami naukowymi. Inne tytuły tej autorki to Czika, piesek w getcie oraz Co się wydarzyło w trakcie Zagłady. Opowieści rymowane dla dzieci, które chcą wiedzieć. Dostępne na stronie księgarni Muzeum Auschwitz-Birkenau (obecnie tylko Czika).

Książki dla dzieci i młodzieży:

- Dwoje drzwi i dziewięcioro dzieci, Anna Ciddor - codzienne i świąteczne życie tradycyjnej żydowskiej rodziny.

- Majn Alef Bejs, Jehoszue Kamiński - dla zupełnie małych i dla trochę starszych rymowanki o literach w języku jidysz. Oprócz tego wydano jeszcze wierszyki o świętach żydowskich i wyliczanki z tradycji żydowskiej.

- Bajki z Auschwitz - bajki wydane przez Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, napisane i ilustrowane w ukryciu, przez więźniów dla dzieci z obozu.

- Drejdl i hamantasze. Przewodnik po kulturze żydowskiej dla najmłodszych - prosty i przyjemny przewodnik o podstawowych pojęciach i najważnieszych świętach. Z zadaniami dla najmłodszych.

- Opowiadania dla dzieci, Isaac Bashevis Singer - zbiór opowieści dla najmłodszych i całkiem dorosłych.

- Płaszcz Józefa, Simms Toback - jedna z conajmniej dwóch adaptacji literackich starej piosenki o człowieku, który zniszczony płaszcz przerabia na kurtkę, kurtkę na kamizelkę itd, aż zostaje chusteczka. W wersji mniej znanej dziadek szyje dla wnuczka.

- Opowiadania chasydzkie i ludowe, Icchok Lejb Perec - dla osób w każdym wieku, choć trudny język raczej wyklucza młodszych przedszkolaków. Za darmo on-line: https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/perec-opowiadania-chasydzkie-i-ludowe.pdf

- Dlaczego pies i kot się kłócą, Agnieszka Cieślikowska - bajka żydowka do przeczytania online lub pobrania za darmo, dostępna tutaj http://miedzykulturowa.org.pl/czytelnia/bajki/bajka-zydowska/

- Ada Judytka i zaginiony tałes, Agnieszka Suchowierska - książka dla młodszych dzieci (5+), nie porywa stylem (niestety!), ale wreszcie bohaterką jest współczesna żydówka, a w jej białostockim domu spotykają się dzieci prawosławne i katolickie, kultury się mieszają, a życie płynie zwyczajnie.

- O srebrnej łyżce, Justyna Bednarek - przedmioty opowiadają historię - od żydowskiego miasteczka, po współczesną szufladę z pamiątami po poprzednich mieszkańcach domu. O pamięci dla dzieci powyżej 6 lat.

- Dopóki niebo nie płacze, Iwona Chmielewska, Józef Czechowicz, Abram Zylberbert - jak w przypadku większości książek Iwony Chmielewskiej i ta jest książką dla wszystkich, niezależnie od wieku. Dopóki niebo nie płacze przywołuje obrazy dawnego, przedwojennego Lublina, dzięki odnalezionym w jednej z kamienic fotografiom. Uzupełniają je wiersze Józefa Czechowicza i obrazy Iwony Chmielewskiej.

- Zwyczajny dzień, Katarzyna Zimerer - nie o kulturze, ale o naukach Korczaka. Książka dla dzieci i ich rodziców, przypominająca, głosem małego Szymka, jak dzieci chcą i powinny być traktowane. W wielu szkołach i przedszkolach przesłanie Korczaka wisi jako plakat, na ogół rzadko czytany, być może warto spojrzeć na niego w nowy sposób.

- Babcia robi na drutach, Uri Orlev - poruszająca książka dla dzieci w wieku powyżej 7 lat. O inności, akceptacji i babci, która szuka miasteczka, które mogłoby stać się domem dla niej i jej wnucząt.

Dla licealistów i dorosłych czytelników:

- Maus, Art Spiegelman - uznany za jeden z najważniejszych komiksów w historii gatunku. Obraz Auschwitz poprzez prawdziwą historię ojca autora.

- Wszystkim, których kochałem, Martin Gray - historia Mieczysława Grajewskiego porównywana jest do historii Hioba. Zanim jednak poznamy całe jego skomplikowane losy, spotkamy małego Mietka, chłopca z getta warszawskiego. Zanim stanie się dorosłym Martinem jego życie odmieni się wiele razy.

- Pianista, Władysław Szpilman - książka, której nie trzeba przedstawiać, ale czy jest na szkolnych półkach?

- Oskarżam Auschwitz. Opowieści rodzinne, Mikołaj Grynberg - opowieści drugiego pokolenia Ocalałych. Ta i inne książki Mikołaja Grynberga mogłyby stać się lekturami obowiązkowymi.

- I była dzielnica żydowska w Warszawie, Władysław Bartoszewski, Marek Edelman - historia przedwojenna i wspomnienia z getta.

- Zima o poranku. Opowieść dziewczynki z warszawskiego getta, Janina Bauman - dziewczynki, nastolatki, bardzo młodej kobiety.

- Sendlerowa. W ukryciu, Anna Bikont - biografia bez "brązu i cokołu", z faktami, które przeczą legendzie, ale nie ujmują zasługom ani Ireny Senderowej, ani wszystkim osobom, które z nią walczyły o uratowanie dzieci i dorosłych z getta.

- Wszystko jest iluminacją, Jonathan Safran Foer - nie Polska, ale Ukraina, nie getto, ale małe sztetle. Historia poruszająca, opisana niezwykle plastycznym językiem. W sam raz dla uczniów i uczennic 15+.

- Grzybowska 6/10. Lament, Aleksandra Domańska - dla mnie najważniejsza i osobista; chciałabym, by historię Jurka, - małego chłopca, któremu tata grał na fortepianie, dziecka z getta, nastolatka walczącego w Powstaniu Warszawskim i wreszcie młodego dorosłego, któremu Polska daje do wyboru dwa rozwiązania, z których żadne nie jest dobre - poznał każdy. Napisana o niezwykłym człowieku przez niezwykłą pisarkę.

- Pani Stefa, Magdalena Kicińska - przywracanie pamięci o Stefanii Wilczyńskiej.

- Odpływający ogród, Ida Fink - opowiadania bez okrucieństwa.

- którekolwiek wydanie poezji Zuzanny Ginczanki - od starych, bardzo skromnych, po nowej opracowania.

- Moja dzika koza. Antologia poetek jidysz.

Pamiętajmy, czytajmy, uczmy.

Źródło:
https://poczytajmy.ceo.org.pl/aktualnosci/aktualnosci/laczy-nas-pamiec-ksiazki-dla-dzieci-o-zagladzie-i-nie-tylko